Desteksiz Kurulum

Çoğu kişi için artık "Windows" kurmak çocuk oyuncağı olurken, tıpkı benim gibi "Windows" kurmaktan sıkılanlar da pek de azınlıkta değiller... Bu yazımızda bu sorunun üzerine durup, aslında elimizin altında olup da fazla ortalıklarda gözükmeyen, "Unattended Installation" yani Microsoft'un Türkçe çevirisiyle "Katılımsız Kurulum"'dan bahsedeceğiz.
Eskiden bıkıp usanmadan Windows kurup duruyorduk. Ufak bi sorun mu var? Yada bilgisayarınız mı yavaşladı? En iyisi temiz bir Windows kuralım. Öyle böyle derken, o zamanlar adınız bir de "Windows kuran kişiye" çıktı mı, yandınız.  O bilgisayar senin bu bilgisayar benim derken, belli bir Windows kurma deneyiminden sonra artık gözü kapalı, ekrandaki ilerlemelerin gelme sürelerini hesaplayarak odalar arası mekik dokuyan ve en hızlı kaç dakikada Windows kurabildiğini hesabını tutan bir adam çıkıyor karşınıza. Artık "Next/İleri" demekten adama gına geliyor. Hele bir-iki bilgisayar değil de, onlarca veya yüzlerce bilgisayarı yöneten bir kişiyseniz vay halinize.
Peki, "Katılımsız Kurulum" ne demek oluyor? Bilgisayarınızı kurmaya başlarken genelde sizinde yanı başında oturup ona yol göstermenizi ister. Size seçenekler sunup sizin isteğiniz doğrultuda kurulumunuzu özelleştirmenizi sağlar. Yani yanıtlar sizden gelir. Yok bilgisayarınızın adı, yok saat diliminiz, yok Product Key'iniz(ürün anahtarınız) vs...Teker teker bunların yanıtını bizden bekler durur.
Madem yanıtlar bizde, bunları toptan verip de kurtulmak mümkün. Dikkatli olan arkadaşlar hemen hatırlayacaklar, Windows kurarken disket sürücüğümüz ara sıra yoklanır "dıırt dııırrrt" diye. İşte Windows bu yoklamalarda disketten yanıt dosyası arar.
Yani uzun lafın kısası "Katılımsız Kurulumda" bir adet yanıt dosyası oluşturup bunu diskete kaydediyoruz, böylece kurulum yaparken Windows'un size hiçbir şey sormadan kendi kendine kurulumunu sağlıyoruz.
İsterseniz artık "Katılımsız Kurulum" disketini nasıl hazırlayacağımızı adım adım anlatmaya başlayayım. Burada anlatacağım işlemler Windows 2000 Professional, Windows XP Home/Professional, Windows 2000/2003 Server ailesi için hemen hemen benzer olup, size anlatırken ufak tefek farklılıklar olduğunda yeri geldiğinde belirteceğim.
Öncelikle işletim sisteminizin kurulum CD'sindeki "SUPPORT\TOOLS" klasörünün içindeki "Deploy.cab" dosyasını bilgisayarınıza kopyalayın ve açın.

- "Deploy.cab" dosyasının açılmış hali.-
"setupmgr"'a tıklayarak, Windows Kur Yönetici Sihirbazını çalıştırın.

Ekrana gelen Sihirbazından Next diyerek geçiyoruz. (Bu son Next'lerimiz olur inşallah )

Yukarıdaki ekranda görüldüğü gibi 2 seçenek geliyor
· Yeni bir yanıt dosyası oluştur.
· Varolan bir yanıt dosyasını değiştir.
1. seçenek  yeni bir yanıt dosyası oluşturmak için 2. seçenek ise  daha önceden bir yanıt dosyası oluşturmuş iseniz bunu tekrar yükleyerek ufak tefek değişikler yapıp tekrar kaydetmek için. Dolayısıyla bizim elimizde daha böyle bir şey olmadığından dolayı. "Yeni bir yanıt dosyası oluştur" kısmını seçip ilerliyoruz.

Windows Kur Yöneticinde oluşturacağımız yanıt dosyası bir kaç farklı kurulum yüklenmesine olanak sağlar.
· Windows Katılımsız Yükleme
· Sysprep Yüklemesi
· Uzaktan Yükleme Hizmetleri
Biz Windows Katılımsız Yüklemeyi seçip ilerleyeceğiz ama diğer seçenekleri de biraz açıklayayım.
· Windows Katılımsız Yükeme: Yazımızın başında bahsettiğimiz gibi Windows'umuzu CD'den kurup kurulum sırasında bize sorulan soruların yanıtlarını otomatik olarak verilmesi için bir yanıt dosyasına oluşturacağımız bölüm.
· Sysprep Yüklemesi: Deploy klasörünün içindeki "syspreb.exe" dosyasını çalıştırarak  makinenin imajını alıp diğer makinelere dağıtmak için kullanılan her bir kullanıcı için oluşturduğumuz yanıt dosyası. Fakat Microsoft bile bunun çok kullanışsız olduğunun farkında (CD'lere bölemiyorsunuz vs...) ve zaten piyasadaki 3.party yazılımlar bu işi çok daha iyi yapıyor.
· Uzaktan Yükleme Hizmeti: Adı üzerinde Windows'u uzaktaki başka bir makineden yüklemek için yanıt dosyası oluşturuyorsunuz diyelim ve bu konunun detaylarına girerek fazla kafa karıştırmayalım.
Buradan Windows "Katılımsız Yüklemeyi" seçerek ilerliyoruz.

-Yukarıdaki görüntüde dikkatinizi çeken bir şey var mı?-
Bu konuyu yazarken Windows XP CD'sindeki "Deploy.cab" dosyasını kullandım. Dolayısıyla platform Client olarak XP, Server olarak ta şuanda 2002 Server gösteriyor (2003 Server CD'sindeki Deploy.cab böyle değil tabii)
Tabii  XP'nin çıktığı tarihi düşünürsek o zamanlar 2003 Server yoktu ama bunu yazmanın alemi de yoktu Microsoft'un  planlarına göre çıkaracak olduğu Server'ın ".Net Server" isminden  önce  "2002 Server"  olarak çıkarmayı düşündüğünü de öğrenmiş olduk böylece. Microsoft'un boşluğuna gelmiş diyerek geçiyoruz.
Eğer Windows 2000 ailesinden birisinin "Deploy.cab" dosyasını alsaydık, oradaki platformlarda Windows 2000 Pro/Server şeklinde görünecekti.

Şimdi geldiğimiz kısım Windows kurulumu sırasında kullanıcının etkileşim düzeyini belirleyeceğimiz kısım. Biz elimizi ayağımızı sürmeyeceğimize göre "Tam otomatik" kısmını seçip ilerleyeceğiz. 
· Varsayılanları sağla:Windows varsayılan ayarları verir kullanıcıdan değiştirmesini bekler.Tam otomatik: Kullanıcıdan herhangi bir yanıt beklemez. Yanıt dosyasındaki yazılı verilenleri uygular.
· Sayfaları gizle: Yanıtların tümünü bir Windows kurma sihirbazı sayfasında sağladıysanız, Kur bu sihirbaz sayfasını kullanıcıdan gizler.Salt Okunur: Kur yanıtları gösterir ancak değiştirilmesine izin vermez.
· GUI katılımlı: Öncelikle " GUI nedir?" onu açıklığa kavuşturalım. Windows kurulumu 2 aşamadan oluşmaktadır bir Text mode birde GUI (Graphical User Interface = Grafiksel Kullanıcı Arabirimi) mode.
o Text Mode:Kurulum aşamasının başlangıcındaki yönergeleri sadece klavyeden değiştirdiğimiz sadece yazılardan oluşan,hani yazı tabanlı mavi ekran varya o işte.
o GUI Mode:Grafiksel arabirimin ortaya çıktı mouse'un kullanmaya başladığımız andan itibaren Windows kurulum kısmı.,
İşte GUI katılımlı derken de Text Mode kısmının yanıtlarının otomatik verilip GUI kısmının bizim tarafımızdan manuel olarak devam etmesini sağlar. Burayı da "Tam Otomatik" kısmını seçerek geçiyoruz.

Şuan için networkle işimiz yok biz Windows'u CD'den yükleyeceğimize göre "Hayır, bu yanıt dosyası bir CD'den yüklemek için kullanılacak" kısmını şeçerek ilerliyoruz.

Evet artık sorularımızın yanıtlarını vermeye başlayalım. Lisans Sözleşmesini kabul edip ayarlar kısmına geçiyoruz.

Görmüş olduğunuz gibi Windows kurarken size yönelen soruların hepsi burada. Size sadece şimdi kendinize göre ayarlamanız kalıyor.
Hemen yeri gelmişken belirtelim, Windows 2000Pro/Server CD'sinin içindeki Windows kurulum yöneticisi doğal olarak biraz daha eski versiyon. Mesela XP ile gelen sol taraftaki Navigasyon Menü Windows 2000Pro/Server CD'sindeki Windows kurulum yöneticisinde yok. 

Windows 2000Pro/Server'ın Windows kurulum yöneticisinde olmayan bir özellik daha. Ürün anahtarı (Product Key) yada bizim daha çok kelime olarak kullanmayı tercih ettiğimiz CD key kısmı. Buraya giriyorsunuz. Peki Windows 2000'deki arkadaşlar ne yapacak? Birazdan
"Görüntü Ayarları" kısmını "Varsayılan" olarak bırakmanızı tavsiye ederim. Eğer ekranın tazeleme oranını 85 Hertz yaparsanız bilgisayarınızın açılmama olasılığı çok fazla. Bunları daha sonradan sürücülerinizi yükledikten sonra ayarlarsınız.

Bilgisayar Adları kısmında bilgisayarınızın adını giriyorsunuz. Eğer çok fazla kuracağınız bilgisayar varsa ve her birine ayrı ayrı ad vermek istiyorsanız tek tek adlarını girin. Fakat bu işlemi yaparsanız ekstradan her bir bilgisayarın ayrı ayrı özelliklerinin tutulduğu "unattend.udb"  adında  "UDB" dosyası oluşturuyorsunuz.Eğer böyle tek tek uğraşacaksanız hemen  aşağısında bulunan kutucuğu işaretleyerek "Bilgisayar adlarını kuruluş adına dayalı olarak otomatik üret" kısmını seçin. Böyle UDB dosyasını olayın içine katmamış olursunuz.

Ayarlamalarla ilgili son olarak buradaki bir kaç şeye daha biraz değineyim. Windows kurarken sizden bir adet yöneticisi şifresi oluşturmanız istenmektedir. Güvenliğiniz için mutlaka oluşturun boş geçmeyin.Burayı göstermemin sebebi aşağıdaki seçeneklerden. 
Yani 1.seçenek;
· Yanıt dosyasında yönetici parolasını şifrele:
Eğer burası işaretli olmazsa, girmiş olduğunuz parola bu işlemler bittiğinde yanıt dosyasına baktığınızda parolanızın çok berrak bir şekilde okunabildiğini göreceksiniz. Keza oluşturmuş olduğunuz bu disketi bir bilgisayarda unutursanız geçmiş olsun. O yüzden mutlaka bu seçeneği işaretleyin. Parolanızı şifrelediğnizde  yanıt dosyasında ne yaptığını ise biraz sonra göstereceğim.
2. seçenek ise;
· Bilgisayar başladığında otomatikman yönetici olarak oturum aç. Otomatik oturum açma sayısını da siz belirliyorsunuz.
Bu da güzel bir özellik: Sisteminiz kendi kendine güzelce kuruldu ve sıra geldi sürücüleri yüklemeye. Şöyle hesapladınız sürücülerinizi kurma sırasında 4 kere bilgisayarınızı yeniden başlatacaksınız. Zaten siz başındasınız bu 4 sefer bana sormasın ondan sonra sormaya başlasın deyin keyfinize bakmaya devam edin.

Bütün seçenekleri kendinize göre ayarladıktan sonra "Son" sekmesini tıklayarak geçiyoruz ve yanıt dosyamızı oluşturmuş oluyoruz. Deploy klasörünün içine bakarsanız 2 adet dosya oluşturmuş olduğunuzu görürsünüz. "Unattend.txt" ve "Unattend.bat". Bizim işimize yarayacak olan "Unattend.txt" dosyası.

-Oluşturduğumuz "Unattend.txt" dosyasının içeriği-
Evet görmüş olduğunuz gibi oluşturduğumuz "Unattend.txt" dosyasının içeriği buna bezer şekilde oluyor herkes kendine özgü yapılandırma yaptığı için farklılık gösterecektir tabi.
Şimdi gelelim birazdan dediğimiz konulara. Windows 2000 Pro/Ser daki Windows kurulum yöneticisinde "Product Key" kısmı yok demiştik. O zaman Windows 2000 kullanıcıları bunu, bu dosyanın içindeki [UserData] kısmına ProductID=XXXXX-XXXXX-XXXXX-XXXXX-XXXXX şeklinde girerlerse sorunlarını halletmiş olurlar.
İkinci olarak ekrandaki resimde girmiş olduğum yönetici parolasına bakmanızı istiyorum yani resimdeki AdminPassword kısmına. Benim Admin parolam bu işte. Gerçi aklında böyle şifreleri tutan arkadaşlarla olabilir. Ama bu size bahsettiğim parolanızı şifrelenmiş olmasından başka bir şey değil. Halbuki benim girmiş olduğum parola 6 basamaklı idi. Eğer işaretlemeseydim onu net bir şekilde görebilirdiniz.
Şimdi en önemli kısma geldik. Bu dosyayı diskete atarken direk atmıyoruz, isim ve uzantı değiştirerek atıyoruz. Windows bu ismi arıyor yoksa normal kurarmış gibi siz elle Next'lere devam edersiniz.
Yapmanız gereken tek şey "Unattend.txt" dosyasının ismini "winnt.sif" olarak değiştirmek ve diskete atmak. Buna dikkat edin diyorum, çünkü bir çok kullanıcı dosya uzantısını değiştirdim sanıyor ancak Windows varsayılan  ayarlarında dosya uzantıları gizli olduğundan, sonuç "winnt.sif.txt" oluyor. Buraya bir kez daha dikkat edin diyerek artık "winnt.sif" dosyasını diskete atmakla yanıt dosyamızla işimiz bitiyor.
Şimdi kurulum için ön hazırlıklara ve tecrübe aktarımlarına geçelim.
· Windows kuracağınız bölümü formatlayın eğer önceden başka bir işletim sistemi yada vs... varsa Windows kurulumu diskinizin formatlama işleminin sonuna kadar manuel devam eder.
· Unattended disketi, disket sürücünüze takın.
· Bilgisayarınızı her zamanki gibi Bios'tan ilk önce CD'den başlıyacak şekilde ayarlayın Windows CD'nizi Boot edilecek CD sürücüye yerleştirin.
· Kuruluma başlarken bazı bilgisayarlarda gözlemlediğim şu noktayı da belirteyim. Windows kurulumunu başlatmak için bir tuşa basın kısmı geldiğinde eğer sizden her hangi bir tuşa basmanızı bekliyorsa bir seferliğine basın ve artık koltuğa yaslanarak kurulumun kendi kendi kurulmasını ilk sefer olması sebebiyle gözlemleyin derim Ancak bu kuruluma başlarken hani bir tuşa basın olayını da kendisi yapıyorsa. Bilgisayarınızın ilk restart'ından hemen sonra Bios'tan boot sırasını ilk olarak C'ye vermeniz gerekecek ondan sonra yine koltuğunuza yaslanabilirsiniz aksi halde sabahtan akşama kadar Windows kur dosyaları kopyalanıp restart eder durur
Evet yazımızın sonuna geldik. Gerçekten "Katılımsız Kuruluma" bir kere alışırsanız bırakamazsınız emin olun. Özellikle bizim gibi test sonuçlarının sağlıklı olabilmesi için gün aşırı Windows kurulumu yapıldığını göze alırsak bizim için de epey yararlı oluyor.

güsel olmus emege saygı!!

GÜZEL OLMUS EMEGE SAYGI